Frontstad in de Grote Oorlog

Mijn boek over de Eerste Wereldoorlog, een project van jaren met verschillende voorstudies zoals je op deze blog kan zien, is sinds eind april uit. Het werd officieel voorgesteld in het stadhuis van Nieuwpoort op zaterdag 30 mei 2015 door drie gastsprekers en mezelf. De volledige titel luidt Frontstad in de Grote Oorlog. De burgerbevolking van Nieuwpoort tijdens en na WO I. Rond het oorlogsdagboek van Emiel Vandenabeele. 

Beschrijving op de achterflap:

In Nieuwpoort aan de monding van de IJzer werd het Duitse leger tijdens de oorlog 1914-1918 tegengehouden door kunstmatige overstromingen. In tegenstelling tot vele andere publicaties staat in dit boek niet het militaire gebeuren op de eerste plaats, maar wel het lot van de burgerbevolking die het moest ondergaan.

Een niet eerder uitgegeven dagboek dat Emiel Vandenabeele, scheepsbouwer en gemeenteraadslid in Nieuwpoort en overgrootvader van de auteur, bijhield tijdens de Slag aan de IJzer en de nasleep ervan, vormt de hoofdmoot. Het vangt aan als het Duitse leger Nieuwpoort nadert en zijn gezin naar Engeland vlucht. We volgen hoe de stad gebombardeerd wordt en al gauw verlaten wordt door de voltallige bevolking. Een groep met daarin de dagboekschrijver begint aan een zwerftocht, eerst door de noordelijke Westhoek, nadien in het Noord-Franse Pas-de-Calais, dan nog verder in den vreemde.

In de volgende hoofdstukken reconstrueert de auteur het verblijf van de  Belgische vluchtelingen in Groot-Brittannië, en meer specifiek in het stadje Faversham in Kent, waar zijn familie uiteindelijk terechtkwam, en geeft hij een overzicht van de situatie op het “thuisfront” Nieuwpoort. Een uitgebreid slothoofdstuk beschrijft de naoorlogse terugkeer van de bevolking in het totaal verwoeste Nieuwpoort en de moeizame heropbouw die daarop volgde, met de nodige teleurstellingen, zowel voor de stad Nieuwpoort als voor Emiel Vandenabeele.

Het boek van Peter Vandenabeele (Gent, 1959) is een uitstekend en origineel tijdsdocument, gebaseerd op zorgvuldige en jarenlange historische research.

Het boek telt 265 pagina's met 122 zwart-wit illustraties en kost 20 euro

ISBN: 9789058682284

Het is uitgegeven door De Krijger, Kloosterstraat 83, 9420 Erpe-Mere, de.krijger@proximedia.be

Het boek is te krijgen bij de uitgeverij, in gespecialiseerde boekhandels, in boekhandels in en rond Nieuwpoort en kan in elke serieuze boekhandel besteld worden.

Het is ook te verkrijgen bij de auteur zelf op petervandenabeele6@gmail.com Voor verzending binnen België reken ik 2,50 euro aan. Afhalen is ook mogelijk. Gratis levering aan huis in de onmiddellijke omgeving (De Pinte en aanpalende gemeenten)

Belgian Refugees in Faversham in the Great War - Press notice 8/3/2014

BELGIAN REFUGEES

IN FAVERSHAM

IN THE GREAT WAR

Peter Vandenabeele

ABOUT FAVERSHAM No 119

The nation we know as Belgium won its independence less than 200 years ago.   Before that its territory always belonged to some other European power – Spain, Austria, France and Holland in succession.   After separating from Holland in 1830, the new state, with its own monarchy, was recognised by the 1839 Treaty of London, signed by Great Britain, Prussia, France, Austria and Russia.    It was to be eternally neutral and free from invasion.

Within weeks of the assassination of Franz Ferdinand, crown prince of the Austro-Hungarian empire, in late June 1914, its neutrality was violated by Germany, keen to break through into France on its northern flank.   On 4 August, as a guarantor of its neutrality, Britain declared war on Germany.

Despite heroic resistance by the small Belgian army, the Germans soon over-ran most of the country, committing crimes against humanity in the process.    Liège, Brussels and Namur in August,  followed by Antwerp, Ghent, Bruges and Ostend in October, fell in quick succession.   Their advance was checked only at Nieuwpoort, an ancient town close to the sea, like Faversham, which in medieval and early modern times had been one of its trading partners.   150 miles from Faversham, it is closer to it than towns like Bedford in the UK.

By late October the town formed a key part of the front line, and was bombarded by the enemy, virtually to extinction.   But with support from the French and the sea water, and as a result of the ingenuity of the Belgian defenders, who deliberately flooded the surrounding area with sea water, it was held.    In its desolation it was no place to live, and all of its civilian population sought refuge elsewhere.

In all, 20% of the nation’s people fled abroad. Some returned after a few weeks or months, others stayed abroad for the duration of the war – 325,000 in France, 140,000 in Britain and 100,000 in Holland.   Many were to land at Folkestone, and then be found homes there or in the rest of Britain.

A national War Refugees Committee was formed in August, and local committees soon formed in its wake.   Faversham’s was formed in October, after the fall of Antwerp, when the influx was at its height.    Soon offers of rent-free accommodation were made.   Harry Pover, an architect and surveyor, offered 50 East Street, and Dr Frederick Gange 58 Newton Road.

Among the first refugees to arrive, on Saturday 17 October, were the wife and 3-strong family of Emiel Vandenabeele, a Nieuwpoort boat-builder, together with 6 other relatives.   They were housed temporarily with hosts at 35 Norman Road and 10 Queen’s Road.   They were joined by Emiel himself on 21 December.   Later one of the families moved to 17 Stone Street and the other to 35 South Road, where they were to remain for the greater part of the war. Both families returned to Nieuwpoort in 1919.

Emiel’s great-grandson, Peter Vandenabeele, has now traced the story of all Faversham’s World War1 Belgian refugees in a detailed account, generously illustrated in black-and-white and colour, published by the Faversham Society as No 119 in its popular series of Faversham Papers.    The 96-page A4 softback, Belgian Refugees in Faversham in the Great War, costs just £6.50 ( by post £9.00 within the UK, £11.50 within the rest of the EU).   This is the first of several initiatives planned by the Society to mark this  year’s centenary of the outbreak of the War.

Peter, born in Ghent in 1959, studied English and Dutch at the university there.    He lives in De Pinte, nearby, and has worked for the Flemish Government since 1995.  

In all, 68 Belgians, of all ages, found refuge in and around the town, fewer than those in the Ashford, Deal and Hythe areas, but more than in Canterbury, Sittingbourne and Whitstable.    They included a Baron (Edgar Forgeur) who was an engineer by profession.   With his family he found accommodation – which he found ‘charming’ – at Mountfield in Hernhill, kindly made available by the Dawes family of Mount Ephraim.    Most were middle-class professional people, the lawyers among them finding it difficult to gain employment because the Belgian and British legal systems were different and their command of the English language was insufficient.   Emiel Vandenabeele himself ended up as a shipwright.

The local refugee relief committee, headed up by local solicitor Arthur Smith as Hon Secretary, found Faversham people generous with cash gifts.   In some other towns local committees had to look for funding from the national committee, but – true to form – the Faversham committee managed without.    The members were mainly women, like Nephzebah Vinson, wife of a local farmer, and Carrie Alexander, wife of the Mayor, but also included three men, one of whom was Father Rhead, priest of the small Catholic church in Plantation Road.   Since most, or all, of the refugees were Catholic, they brought a welcome boost to his congregation.

Belgian Refugees in Faversham in the Great War by Peter Vandenabeele, Faversham Society, 2014     ISBN 1 900214 75 X

Further information:    Arthur Percival (Hon Editor)    arthur@fleur.eclipse.co.uk

                                     Peter Vandenabeele    p.vandenabeele@scarlet.be

Wigwam

Toen ik daarstraks terugreed van mijn zaterdagse supermarktinkopen klonk er op Radio 1 een liedje dat ik al lang niet meer gehoord had. De enige top-10 hit die Bob Dylan in België ooit gehad heeft naar het schijnt: het instrumentale Wigwam. De radioman deed er nogal smalend over, noemde het slechte muziek en vergeleek het met James Last.

Het is inderdaad atypische Dylanmuziek. We hadden dat vroeger thuis. Bleek dat nu net het enige singletje van Dylan dat mijn vader ooit gekocht heeft. Ik vind het nummer in alle geval toch niet slecht. Het heeft wel iets qua sfeer vind ik. Het lijkt een beetje op een jazz-solo, met de menselijke stem als solo-instrument. De vergelijking met James Last vind ik ook nogal denigrerend. Mij doet het meer aan Sydney Bechet denken.

Zei de radioman nog: "In die tijd werd er wel meer dergelijke slechte muziek gemaakt. Er was ook nog Jonathan Richman." Ja, maar dat was wel een kleine tien jaar later! Naar het schijnt heb ik dat misverstaan en doelde hij op Jonathan Livingstone Seagull van Neil Diamond. Ook een plaat die we hadden thuis, al ben ik daar nooit zo'n fan van geweest.

Op youTube staan er vrijwel alleen maar covers van Wigwam. Ik heb wel het volgende gevonden.

Winterpret/ellende

Ik hou echt wel van de winter. Van mij mag het goed koud zijn en sneeuwen. Toch in december en januari; het moet natuurlijk niet tot in februari of maart duren. Veel liever sneeuw en ijs dan regen, wind en vochtigheid. Lekker gezellig thuisblijven, dicht bij elkaar, voor een open haard, met een goed glas wijn. De buitenwereld kan de pot op!

Ik heb dit jaar al een sneeuwman gemaakt toen de eerste sneeuw viel. Hij heeft maar een avond en nacht in volle glorie gestaan, want dan begon het hevig te regenen en te dooien.

De hevige kou kan natuurlijk ook flink tegenvallen. Zaterdagochtend stelde ik bij het opstaan vast dat de centrale verwarming niet aansloeg. Er waren recent al wat problemen geweest, maar nu kreeg niemand hem nog op gang. Drie dagen duurt dit nu al. Morgenochtend komt er een ploeg langs om ons te depaneren. Hopelijk lukt het! We behelpen ons nu al drie dagen met een open haard en één elektrisch vuurtje. Boven is het een ijskelder, zeker 's ochtends.

Ik had hier nog enkele houtstronken liggen in een soortement tuinkot. Gelukkig had ik enkele maanden het lumineuze idee om in de Aldi een kettingzaag te kopen. Superpromotie weetjewel. Ik heb er geen spijt van voor mijn 59 euro. Kwam nu goed van pas. Ik begin zowaar houthakkersallures te krijgen. Het zelf gezaagde hout brandt in elk geval stukken beter dan die houtblokjes die ze in Delhaize, Gamma of benzinestations verkopen.

Voor mij mogen winters winters zijn. Maar dan wel mét verwarming!

Op de foto het kerkje van De Pinte tijdens een sneeuwbui gekiekt in mijn voortuin.

De Standaard - Vaarwel, blogs!

De Standaard - Vaarwel, blogs!

Kwestie van weer eens lekker tegendraads te zijn! Een waar genot!
Blogs zijn duidelijk out. Maar ze blijven voordelen behouden die het Facebook/Twitter-gedoe niet heeft. Je kan er ernstige gedachten op ontwikkelen. En Google vindt ze toch nog steeds terug. Er komen nog geregeld mensen op mijn blog terecht via zoekopdrachten op Google. Bij Facebook heb je dat niet. Het archief is veel overzichtelijker dan zo'n prikbord op Facebook waar een allegaartje opstaat. Alleen als middel tot sociaal contact is een blog vrijwel nihil meer en moet hij zwaar onderdoen voor andere sociale netwerken.

Mijn blog - die nu toch al bijna 6 jaar bestaat - is niet erg productief meer, maar toch schrijf ik nog eens iets, als mijn drukke bezigheden het toelaten en als ik iets te zeggen heb dat, ikzelf althans, interessant vind. Maar de schrijfsels worden nog nauwelijks gelezen en becommentarieerd, behalve door de automatische link via Facebook.

Anne Clark

Ik ben nog eens naar een optreden geweest in Vooruit in Gent. Lang geleden. Anne Clark met Luna Twist in het voorprogramma. Het was een kwestie van nostalgie. Beide artiesten kenden hun hoogtepunt in het begin van de jaren 1980, de New Wave periode. Toen was ik begin de 20 en frequenteerde héél vaak de Gentse New Wave-danstempels aan de Kuiperskaai, waar die muziek grijsgedraaid werd: de 55, de LP, de Fash.

Luna Twist vertelde dat hun laatste optreden in Vooruit 28 jaar geleden was. Ironisch: Anne Clark had het nadien over haar laatste optreden in deze zaal 27 jaar geleden. Geen van beide optredens heb ik gezien, al heb ik er Dirk Blanchart van Luna Twist wel zien optreden in 1985, samen met Neon Judgement.

Er was tamelijk veel volk. Weinig piepjonge lui. De meesten waren dertigers of veertigers of zelfs prille vijftigers, zoals de artiesten zelf. De zwarte brigade van destijds was achterwege gebleven. Ik heb maar één meisje gezien dat nog als toen gekleed liep.

En na al die tijd klonk de muziek verrassend goed. Ook Luna Twist viel me aardig mee, maar vooral de artiest waarvoor ikzelf en de meeste anderen gekomen waren: Anne Clark. Hierbij een filmpje dat ik van YouTube geplukt heb. De auteur staat erbij. Zelf heb ik wat opgenomen met mijn gsm, maar van te ver; de kwaliteit laat te wensen over. Volgende keer toch maar mijn fototoestel meenemen. Hoewel, die dwang om telkens foto's of zelfs filmpjes te moeten opnemen. Soms is het leuker om gewoon van de dingen te genieten zonder meer.



Anne Clark en haar begeleidingsgroep brachten een uitstekende performance, die veel succes had bij het publiek. Uiterlijk is de dame in al die jaren niet veel veranderd. Nog steeds die kuif, dat leren jasje, die getormenteerde blik en houding. Die haar poëtische teksten bracht met een bijwijlen héél zachte stem, begeleid door héél confronterende en contrastrijke muziek.

Het was een tijdje geleden dat ik die muziek nog gehoord had, zeker van in de jaren 1980. Maar het beviel me best. Het werd een set van bijna twee uur, met al de bekende nummers. Na al die tijd is het duidelijk dat Anne Clark toch tot de betere artiesten van de New Wave-periode gerekend mag worden. Het was wachten tot het tweede en laatste bisnummer op Sleeper in Metropolis, het bekendste nummer van Anne Clark.

Na afloop van het optreden heb ik me meteen de pas uitgebrachte cd The Very Best of Anne Clark gekocht en door de dame laten signeren. En ik was lang niet de enige.

Ik zou eens wat vaker uit mijn kot moeten komen. En, zoals mijn jongste broer, zelf professioneel muzikant en componist, stelt, eigenlijk komt muziek live het beste, of beter, pas goed tot zijn recht.

Van een parachutemoord, een juryverdict en verontwaardiging

Tijd om nog eens in mijn pen te kruipen op mijn blog. Ik heb namelijk iets te zeggen: ik ben een beetje boos. En sociale media als Facebook en Twitter lenen zich niet goed om iets uit te leggen. De lichtheid van wat daar allemaal in enkele zinnen over deze cause célèbre beweerd wordt! Gelukkig zijn er ook nog blogs!

Ook ik heb met spanning uitgekeken naar de uitspraak van de jury in de parachutemoord. Ze was wat ik verwacht had. Om de eenvoudige reden dat ik van mening ben dat de beklaagde de moord ook begaan heeft. De verontwaardiging over de uitspraak verbaast me dan ook. Ik dacht dat velen dezelfde mening toegedaan waren. De jury in elk geval wel. Maar blijkbaar ligt dat bij brede lagen van de bevolking, en zeker bij vele surfers, anders.

Er is geen sluitend bewijs. Ik begrijp volkomen dat het botst met het rechtsgevoel van veel mensen dat een beklaagde veroordeeld wordt zonder materieel bewijs. Nochtans geeft het Strafwetboek een rechter de macht om iemand zonder bewijs te veroordelen, zoals de bekende strafpleiter Filip Van Hende in een column in De Standaard aangetoond heeft. Ook Vic Van Aelst, de advocaat van Els Clottemans, heeft in Ter Zake toegegeven dat Cassatie dat toelaat. Hij voegde eraan toe dat men daar zeer voorzichtig mee moet zijn. Ik ben het daarmee volkomen eens. Maar er zijn precedenten van beklaagden die veroodeeld werden voor moord zonder bewijs, zie bvb. de recente bekende studentenmoord in Gent.

Iemand heeft deze moord gepleegd, dat staat vast. En er waren alleen sterke aanwijzingen in de richting van Els Clottemans, niet naar een andere mogelijke dader. Ze had een duidelijk motief. Ze had ook de gelegenheid. Er is haar duidelijk gestoorde persoonlijkheid, waardoor ze het zou kunnen gedaan hebben. Er was verdacht gedrag naar de familie van het slachtoffer toe, sexuele avances naar de minnaar van Els Van Dooren na de moord. Er waren leugens, anonieme brieven, een precedent in Amerika, het gedoe met de pilot chute. Dat het gerecht maar eens uitzoekt wie die laatste anonieme brief tijdens het proces geschreven en/of verstuurd heeft. Er was haar gebrek aan emotie tijdens het proces en zelfs tijdens de uitspraak.

Maar een echt materieel bewijs was er niet. Toch heeft de Kamer van Inbeschuldigingstelling, beroepsrechters dus, Els Clottemans naar assisen verwezen. De jury had haar kunnen vrijspreken bij gebrek aan bewijs. Maar een meerderheid van de juryleden, en zelfs minstens de in de politieke wereld zo gegeerde tweederdemeerderheid heeft geoordeeld dat de aanwijzingen sterk genoeg waren om Els Clottemans schuldig te verklaren. Waarom men nu weer zo hevig het jurysysteem aanvalt begrijp ik niet goed. Deze mensen hebben hun werk gedaan, als vertegenwoordigers van het volk, zoals men het in de Angelsaksische wereld uitdrukt 'The Peope versus (in dit geval) Els Clottemans'. En ze hebben hun beslissing met ruime meerderheid genomen! Veel twijfel zal er dus wel niet geweest zijn. Als buitenstaanders met een onbevangen oordeel. Zouden beroepsrechters tot een andere uitspraak gekomen zijn? Ik denk het niet, want het parket wou de zaak voor assisen.

Dat deze veroordeling nu weer vooral op het conto van Jef Vermassen geschreven wordt, vind ik onterecht. Ik ben niet echt een fan van Vermassen. Het zal wel een goed strafpleiter zijn; ik heb hem echter nog nooit live horen pleiten. Ik ken de man enkel van in de media en koester een gezond wantrouwen voor figuren die zo veel in de media verschijnen. Maar had ik in die jury gezeten, ik had Els Clottemans ook veroordeeld. Eenvoudigweg omdat ik geloof dat ze het gedaan heeft en dat ze met die perfecte moord niet moet wegkomen. Met of zonder Vermassen!

De verontwaardiging over de uitspraak op het internet wordt mij een beetje te gortig! Ze gaat echt de populistische toer op. Vind ik. Iemand is veroordeeld voor moord zonder bewijs, inderdaad, maar er waren wel sterke aanwijzingen. Er was een duidelijk motief, enz. Er worden Facebookgroepen opgericht om Els Clottemans te steunen. Sorry, maar bij mij wekt die in elk geval niet veel sympathie op! Ze komt veel te koud, te berekend en te leugenachtig over. En ze was allesbehalve populair in het milieu van de parachutisten, waar vrijwel iedereen dacht dat zij het gedaan heeft..

En er is ook een Facebookgroep opgericht om Jef Vermassen neer te halen: Showbizz-Jef. Met een snel groeiend aantal aanhangers: 3.463 als ik deze blog voltooi. Toen ik eraan begon waren er 3.300. Die groep vind ik er echt over. Bij mij moeten ze daar niet mee afkomen! De man heeft een paar handtekeningen uitgedeeld, so what? Moest hij die schare fans ontgoochelen? Hij verschijnt veel in de media, maar hij wordt ook veel gevraagd! Moet hij nu veroordeeld worden omdat hij een proces gewonnen heeft? Moet heel die uitspraak op zijn rekening geschoven worden, alsof ze er zonder zijn toedoen niet geweest zou zijn? Neen, natuurlijk!

Zoals gezegd, ik word er een beetje boos van! Men kan van mening verschillen over een veroordeling wegens moord zonder sluitend bewijs, maar de gratuitheid en eenzijdigheid, het toogpraatgehalte van sommige beweringen vooral op het internet stuiten mij echt enorm tegen de borst! Het protest tegen de jury-uitspraak en Vermassen begint trekjes van massahysterie te vertonen, waarbij de deelnemers elkaar opjutten en er niet langer rationele argumenten zijn, maar alleen irrationele.